به كودكان خود در يادگيري علوم ياري دهيم

دانش، شيوه اي براي شناخت جهان و زاويه و الگويي از تفكر است كه از همان نخستين سال هاي زندگي شكل مي گيرد. از اين رو، مشاركت والدين در آموزش علوم به كودكان اهميت زيادي دارد. خانواده هايي كه با هم در جهان كاوش مي كنند، متفكران علمي و دانش آموزان عالي و مطلوب پرورش مي دهند.
مهارت هاي علوم را آموزش دهيد
والدين با پرسيدن پرسش هاي نامحدود و صرف وقت مي توانند شوق آموختن را در فرزندانشان تقويت كنند.
۱) مشاهده: از فرزندان خود بخواهيد به جزئيات چيزها دقت كنند.
* «در شبكه تار عنكبوت چه شكل هايي مي بيني؟»
* « سطح اين دو قطعه سنگ را لمس كن. آيا تفاوتي حس مي كني؟»
۲) طبقه بندي: از فرزندانتان بخواهيد چيزها را براساس خصوصياتشان دسته بندي كنند.
* «بيا جوراب ها را براساس رنگشان طبقه بندي كنيم.»
* «فكر مي كني بهتر است اسباب بازي هايت را بر چه اساسي دسته بندي كنيم.»
۳) پيش بيني: در مورد نحوه رخ دادن پديده ها در پيرامون خود نظري را مطرح كنيد و آن را بيازماييد.
* «چه قدر طول مي كشد تا قطعه يخي كه در اين جا گذاشته ايم، آب شود؟»
* «اگر آن را در مكان ديگري بگذاريم، آيا ديرتر آب خواهد شد؟»
۴) اندازه گيري: از فرزندانتان بخواهيد دنياي پيرامونشان را به طور كمي ارزيابي كنند.
* «چه كسي كوتاه ترين قد را در خانواده دارد؟ به چه اندازه؟»
* «اتاق تو چند گام است؟ اتاق پذيرايي چه قدر؟»
مهارت هاي علوم را در همه جا مي توان تمرين كرد و بايد چنين كنيم. اما تحقيقات نشان داده اند كه ذهن بچه ها در محيط هاي متنوع بهتر رشد مي كند. هنگامي كه در محله خود گشتي مي زنيد، به فروشگاه خواروبار فروشي سر مي زنيد، به پارك مي رويد يا از پايگاه آتشنشاني محله خود بازديد مي كنيد، با فرزندتان گفت وگوي بازي داشته باشيد. براي پرورش تفكر علمي در فرزندانتان، سفرهاي كوتاه و كم هزينه اي به يك مزرعه يا صحرايي در حومه شهر ترتيب دهيد.
توقعات خود را بالا ببريد
آن چه كه به فرزندان خود مي گوييد مهم است، اما آنچه كه نبايد بگوييد ممكن است مهم تر باشد. والدين، اغلب نگرش ها و انتظارات خود را به طور مستقيم به فرزندانشان منتقل مي كنند. اگر به فرزندتان مي گوييد «من هيچگاه درس علوم را دوست نداشتم» يا «من بدترين نمراتم را در درس علوم گرفتم»، شما اين تصور را در او به وجود مي آوريد كه درس علوم خسته كننده يا مشكل است، يا بدتر از آن، او تصور مي كند شما كم كاري در درس علوم را از او مي پذيريد. از طرف ديگر، اگر شما بگوييد، «من خيلي دلم مي خواهد مي توانستم آن آزمايش را همراه شما انجام دهم» يا« من خيلي خوشحالم شما فرصت هايي داريد كه من آنها را از دست دادم»، شما درها را براي فرزندانتان باز مي كنيد.
البته، قرار نيست همه بچه ها در يك رشته علمي تخصص بگيرند. اما هر بچه اي بايد بتواند بزرگسالي شود كه سواد علمي دارد و همه بچه ها بايد بدانند اگر آنان علم را به عنوان يك حرفه برگزينند، مي توانند انسان هاي موفقي شوند. انتظارات والدين مي تواند نگرش هاي مثبتي در فرزندان ايجاد كند. فراموش نكنيد كه دخترها نيز به اندازه پسرها درباره علم كنجكاوند. براي دخترتان جعبه ابزار بخريد و به خاطر داشته باشيد كه علم اغلب با «ريخت وپاش» همراه است. ريخت وپاشي را كه از فعاليتي توأم با شور و شوق حاصل مي شود، با خروارها شلختگي مقايسه كنيد كه نتيجه بي توجهي و سهل انگاري است.
چند راهنمايي مفيد ديگر

* فرزندتان را به جدا كردن اجزاي يك ساعت، اسباب بازي يا لوازم كهنه منزل ترغيب كنيد و نگران آن نباشيد كه چگونه مي توان بار ديگر آنها را گرد هم آورد! نكات ايمني را به فرزندتان يادآوري كنيد. اگر لازم بود بر كار فرزندتان نظارت كنيد.
* راجع به مشاغل علمي با فرزندتان بحث و گفت وگو داشته باشيد. وقتي با كسي روبه رو مي شويد كه شغل علمي دارد، از فرزندتان بخواهيد تا درباره شغل او و آموزش هايي كه براي آن ضروري است، از او بپرسد.
* هیچ وقت مستقیما به کودکتان نگویید که باید فلان شغل را در آینده داشته باشی این کار تحمیلی مشقت بار برای کودک خواهد بود به قول ارد بزرگ : هرگز به کودکانتان نگویید پیشه آینده اش چه باشد همواره به او ادب و ستایش به دیگران را آموزش دهید چون با داشتن این ویژگیها همیشه او نگار مردم و شما در نیکبختی خواهید بود و اگر اینگونه نباشد هیچ پیشه ای نمی تواند به او و شما بزرگواری بخشد .
* همراه فرزندتان از يك مركز علمي، موزه يا باغ وحش بازديد كنيد و به او امكان دهيد در حين لذت بردن از بازديد، خودش به كند و كاو در محيط بپردازد و در يك فرايند علمي شركت كند.
به فرآيند آموزش علوم در مدرسه كمك كنيد
كلاس درس، مانند جهاني كوچك است. با وجود اين، حتي بهترين كلاس ها نمي توانند محيط كاملي براي آموزش علوم فراهم سازند. از اين رو، والدين بايد در تقويت آموزش علوم در مدرسه فرزندشان فعالانه شركت كنند.
* راجع به كلاس علوم با فرزندتان صحبت كنيد. سعي كنيد براي بحث پيرامون درس هاي مدرسه در خانه، راهي پيدا كنيد. اگر مثالي به ذهنتان نمي رسد، از معلم فرزندتان راهنمايي بخواهيد. در اغلب كتاب هاي درسي فعاليت هايي گنجانده شده است كه در انجام آنها مي توانيد به فرزندتان كمك كنيد. روي اينترنت، در كتاب هاي كمك آموزشي و مجلات آموزشي، فعاليت هاي مناسبي را مي توانيد پيدا كنيد.
* در همايش هايي كه در مدرسه برگزار مي شود، فعالانه شركت كنيد تا از كم و كيف برنامه هاي آموزشي و امكانات مدرسه آگاه شويد. براي اين كار، زمان كافي اختصاص دهيد و هر طور كه مي توانيد از برنامه هاي آموزشي حمايت كنيد.
* در جامعه خود عضو فعالي باشيد. با انتشار اين پيام به مدارس كمك كنيد: كسي كه سواد علمي دارد، به ساختن پايه هاي اقتصادي جامعه اش كمك مي كند. از اين رو، سرمايه گذاري براي بهبود كيفيت آموزش علوم، بهترين سرمايه گذاري است.
* به بازديدهايي كه مدرسه از مراكزي ترتيب مي دهد كه به نحوي با درس علوم مرتبط هستند، كمك كنيد. اگر كسي را مي شناسيد كه شغل علمي دارد، براي آشنايي بچه ها با نحوه استفاده از علم در حرفه هاي مختلف، با هماهنگي مدرسه از او براي سخنراني و بحث و گفت وگو در كلاس علوم دعوت كنيد.
برداشت هاي خود را از علم تصحيح كنيد
۱) علم مشكل است.
دانستن همه حقايق علم سخت است. اما علم فقط حقايق نيست. علم شيوه نگرش به جهان پيرامونمان و حل كردن مسايل است. همه بايد علمي رفتار كنيم! از اين رو «علمي بودن» يك فعاليت خانوادگي بزرگ است.
۲) براي آموزش علم به فرزندتان به اطلاعات زيادي نياز داريد.
چه خوب است بگوييم، «من نمي دانم. بيا با هم جوابش را پيدا كنيم.» اين سخن در بيشتر مواقع بهتر از آن است كه بگوييم، «من جواب را مي دانم، بيا به تو بگويم.»
۳) علم به تجهيزات نياز دارد.
علم براي همه جاست! مهارت هاي علم را در هر محيطي، از جمله آشپزخانه يا پارك مي توان تمرين كرد. براي شروع، بهترين كار گفت وگوست. والديني كه از فرزندان خود پرسش هاي بازي مي پرسند (يعني پرسش هايي كه فقط يك پاسخ درست ندارند) و كساني كه به دقت به پاسخ هاي فرزندانشان گوش فرامي دهند، اساسي ترين مهارت ها را براي دانشمندان جوان پي ريزي مي كنند.
۴) مهارت هاي علوم را بايد پس از مهارت هاي خواندن آموزش داد.
براي ترغيب بچه ها به علم، والدين و معلمان بايد دست به دست هم دهند تا همراه با فرصت هايي كه براي خواندن فراهم مي سازند، مباني تجربه هاي علمي را در آنان پرورش دهند. در دوران پيش از دبستان، از طريق مهارت هاي علمي بهتر مي توان علم را به كودكان آموزش داد تا از طريق مطالعه. آموختن پيرامون علم مي تواند بچه ها را به خواندن نيز ترغيب كند.